To jest tylko fragment strony.
kliknij tu aby wyświetlić całą stronę

9. Warszawski Festiwal Skrzyżowanie Kultur

   Dziesięć rozproszonych na kuli ziemskiej wysp i terytoriów morskich - od położonej na południowym Pacyfiku Nowej Zelandii po mroźne wyspy północnej Kanady. Dziesięć różnych tradycji muzycznych i kultur, ukształtowanych przez unikatowe warunki geograficzne i historyczne. Pieśni, rytualne tańce, niespotykane nigdzie indziej techniki śpiewu i tworzone w zgodzie z naturą instrumenty. Trwająca od stuleci tożsamość, wyrażana w muzyce i przeciwstawiana schematycznej nowoczesności. Wyspy Świata i ich mieszkańcy są bohaterami tegorocznej edycji Warszawskiego Festiwalu Skrzyżowanie Kultur, organizowanego po raz dziewiąty wydarzenia poświęconego wielokulturowości.
   Od 25 do 29 września w centrum Warszawy koncertować będą soliści i zespoły prezentujące wyspiarskie gatunki muzyczne, rytmy, śpiewy, instrumenty powstałe w szczególnych warunkach klimatycznych i społecznych. Ukształtowane w wyniku odkryć i podbojów, na skutek zniewolenia i jako przejaw wolności, w zimnie i tropikach, w odosobnieniu i na przecięciu uczęszczanych szlaków morskich. Każdy z zakątków - Belize i Honduras, Trynidad i Tobago, Dżerba, Sardynia, Reunion, Irlandia, Nowa Zelandia, Sycylia i Kanada - ma własną opowieść: o potomkach czarnoskórych niewolników, rozbitkach szukających nowego domu, rytmach płynących przez tysiące mil, morskich duchach i oceanicznym bluesie.

Archiwum:
8. Warszawski Festiwal Skrzyżowanie Kultur 23-29 września 2012 r. (fotorelacja)
10. Warszawski Festiwal Skrzyżowanie Kultur 24-28 września 2014 r.



9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR (25-29 września, Warszawa)

WYSPY ŚWIATA
SKRZYŻOWANIE KULTUR 2013
25-29 września, Warszawa


KONCERTY (namiot przed PKiN):


25 września - SOUNDS LIKE POLAND
Dzień panelowy i showcasy polskich zespołów
prezentujących polską scenę muzyki świata
Karolina Cicha :: Atom String Quartet
Orkiestra Św. Mikołaja :: Kwadrofonik
Vołosi :: Joanna Słowińska


26 września - STRAŻNICY TRADYCJI
godz. 19.30 (transmisja radiowa)
- Tenores di Bitti "Mialinu Pira" /Sardynia/
- Danyel Waro /Reunion/

27 września - MISTRZOWIE I SZAMANI
godz. 19.00
- Koncert Mistrzów /Dżerba, Irlandia,
wyspy Kanady, Nowa Zelandia, Sycylia/
- Lindigo /Reunion/

28 września - KRÓLOWE RYTMU
godz. 19.00
- Calypso Rose /Trynidad i Tobago/
- Moana & The Tribe /Nowa Zelandia/

29 września - GŁOS CZARNYCH KARAIBÓW
godz. 19.00 (transmisja radiowa)
- The Garifuna Collective & Aurelio Martinez /Belize, Honduras/

BILETY: 25 IX - wstęp wolny, 90 zł - karnet, 30 zł - dzień

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR (25-29 września, Warszawa)





Środa, 25 września 

Muzeum Historii Żydów Polskich,
ul. Anielewicza 6, sala Audytorium

KONFERENCJA:

godz. 12:00 - "MAPA MUZYKI ŚWIATA: w poszukiwaniu centrum"
Międzynarodowa debata o rynku, tendencjach i polskich szansach

Udział wezmą: Isabel Soffer (Live Sounds, USA), Fruzsina Szép (Sziget Festival, Węgry), Magnus Bäckström (Uppsala Konsert & Kongress, Szwecja)i Calrol Seixas (FMM Sines Festival, Portugalia)

         

godz. 14:45 - "POSŁUCHAJ POLSKI: korzenie i przyszłość słowiańskiego folku"
Dyskusja ekspertów o środkowoeuropejskiej muzyce etnicznej

Udział wezmą: Maria Pomianowska (Warszawski Festiwal Skrzyżowanie Kultur, Polska), Alexander Cheparukhin (GreenWave, Rosja), Zlata Holušová (Colours of Ostrava, Czechy)i Andrew Cronshaw ("fRoots Magazine", Wielka Brytania)


   


Namiot Festiwalowy, przed PKiN
godz. 19:00-22:30

KONCERTY

- Karolina Cicha - multiinstrumentalistka, kompozytorka i wokalistka. Najnowszy projekt "Wieloma językami", nagrodzony Grand Prix Festiwalu "Nowa Tradycja" 2013, stworzyła wspólnie z Bartem Pałygą, specjalistą od gry na instrumentach smyczkowych i etnicznych. Powstała fuzja nowoczesności i muzycznych tradycji Podlasia. Obok sampli i efektów elektronicznych, wykorzystuje instrumenty tradycyjne, m.in. morinhuur, drumlę i akordeon. Śpiewa w językach pogranicza m.in.: ukraińskim, litewskim i rosyjskim.

- Atom String Quartet - pierwszy w Polsce jazzowy kwartet smyczkowy. Skrzypkowie Dawid Lubowicz i Mateusz Smoczyński, altowiolista Michał Zaborski oraz wiolonczelista Krzysztof Lenczowski są mistrzami żywiołowych improwizacji. W ich kompozycjach słychać rytmy latynoskie, irlandzkie, hiszpańskie oraz polski folk. Wydana w 2011 r. płyta "Fade In" i nagrany rok później album "Places" zostały nagrodzone Fryderykami.

- Orkiestra Św. Mikołaja - gra od ćwierć wieku, w dorobku ma 12 albumów i blisko 2 tys. koncertów. Jako jeden z pierwszych zespołów w kraju wykonywał muzykę inspirowaną słowiańskim folklorem: polskim, łemkowskim i huculskim. Pięcioro muzyków (Anna Kołodziej, Justyna Kazek, Agnieszka Kołczewska, Marcin Skrzypek, Bogdan Bracha) korzysta wyłącznie z instrumentów akustycznych, niepowtarzalne brzmienie tworzą m.in. na: cymbałach, nyckelharpie czy mazankach.

- Kwadrofonik - dwa duety: perkusyjny i fortepianowy zjednoczyły siły. Magdalena Kordylasińska i Miłosz Pękala (Hob-Beats Duo) oraz Emilia Sitarz i Bartłomiej Wąsik (Lutosławski Piano Duo) razem grają muzykę współczesną, transkrypcje utworów symfonicznych i własne kompozycje. Przebojem okazał się album "Folkove", którego podstawą były pieśni ludowe. W 2010 r. stworzyli muzyczny kolaż "Byłem tu. Fryderyk" inspirowany muzyką Chopina. Występowali m.in. w Carnegie Hall, Chicago Symphony Center, Filharmonii Berlińskiej.

- Vołosi - kwintet instrumentalistów błyskotliwie wkroczył na polską scenę folkową w 2010 r. zgarniając pulę nagród na Festiwalu "Nowa Tradycja". Ich znakiem rozpoznawczym jest połączenie muzyki klasycznej i ludowej, kompozycji własnych i europejskich. Zespół tworzą wykształceni muzycznie bracia Krzysztof (skrzypce) i Stanisław (wiolonczela) Lasoniowie oraz trzej góralscy samoucy: Zbigniew Machałek (skrzypce), Jan Kaczmarzyk (altówka), Robert Waszut (kontrabas).

- Joanna Słowińska - charyzmatyczna wokalistka, skrzypaczka i kompozytorka miksuje tradycyjne brzmienia z muzyką elektroniczną. Laureatka m.in. Festiwalu Polskiego Radia "Nowa Tradycja" oraz Festiwalu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu.
W repertuarze ma kompozycje autorskie i słowiańskie pieśni obrzędowe. Jej występom towarzyszą niepowtarzalne, tworzone na żywo wizualizacje Rafała Fórmaniaka. Podczas "Sounds Like Poland" wystąpi z czteroosobowym zespołem.



9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Karolina Cicha i Bart Pałyga (Polska), fot. Czarli Bajka
Karolina Cicha i Bart Pałyga,
fot. Czarli Bajka

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Atom String Quartet (Polska)
Atom String Quartet

Orkiestra św. Mikołaja (Polska), fot. Maciej Niećko, info i dyskografia
Orkiestra św. Mikołaja,
fot. Maciej Niećko


Kwadrofonik (Polska), info i dyskografia
Kwadrofonik


Vołosi (Polska), fot. Maria Kulik, info i dyskografia
Vołosi,
fot. Maria Kulik


Joanna Słowińska (Polska), fot. Rafał Masłow, info i dyskografia
Joanna Słowińska,
fot. Rafał Masłow




Czwartek, 26 września 

Namiot Festiwalowy, przed PKiN
godz. 19:30

STRAŻNICY TRADYCJI

- TENORES DI BITTI MIALINU PIRA (Sardynia) - najsłynniejsi śpiewacy z Sardynii, znani z perfekcyjnych pieśni polifonicznych. Koncertują od 1995 roku i mają na koncie występy na całym świecie. Krytycy muzyczni kwalifikują ich jako jedną z najwybitniejszych grup wokalnych muzyki etnicznej. Osiągnęli perfekcyjną harmonię, dzięki której ich śpiew jest prawdziwą magią potęgi ludzkiego głosu. Z szczególną dokładnością dobierają swój repertuar. Chętnie sięgają po wiersze uznanych poetów, ale nie wahają się również promować wschodzących twórców. Prócz pieśni o tematyce miłosnej i pasterskiej, wykonują również utwory o charakterze religijnym.

         

- DANYEL WARO (Reunion) - artysta wielowymiarowy i bezkompromisowy, uznawany za legendę muzyki maloya, okrzyknięty bohaterem Reunionu - wyspy na Oceanie Indyjskim, położonej pomiędzy Madagaskarem i Mauritiusem. To jeden z najsłynniejszych architektów odrodzenia gatunku maloya, zakazanego przez lata z powodu silnych związków z kulturą kreolską. Tej akustycznej wersji wyspiarskiego bluesa od zawsze towarzyszyło przesłanie buntu, nadziei i odwagi.
   Twórczość Danyela Waro została odkryta w 1995 podczas paryskiego festiwalu Africolor. Od tamtej pory niestrudzenie dąży do celebracji języka kreolskiego, który według artysty tak dobrze wyśpiewuje i oddaje istotę słów: "To, co najbardziej mnie interesuje, to słowa, magia słów, szczęście ukryte w słowach, apetyt na słowa i melodia. Najważniejsze dla mnie są śpiew i występy na żywo".
   Danyel Waro kreuje i rzeźbi słowa z taką samą uwagą z jaką tworzy swoje instrumenty: kayanm, płaski instrument wykonany z trzcinowych łodyg i wypełniony nasionami dzikiego szafranu; bobre, ze struną zawieszoną na łuku i tykwą służącą za pudło rezonansowe, oraz roulèr, wielki bęben z beczki po rumie, z naciągniętą krowią skórą. Jego występy przybierają formę transu, ale nie takiego który staje się ucieczką, kontrolowaną, dobrowolną utratą ducha i zmysłów, lecz wręcz przeciwnie, transem, który jest poszukiwaniem jakiejś większej wizji, łącząc w sobie myśl, słowo i gest.

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Tenores di Bitti Mialinu Pira (Sardynia)
Tenores di Bitti Mialinu Pira (Sardynia)

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Danyel Waro (Reunion), fot. N'Krumah Lawson Daku
Danyel Waro (Reunion),
fot. N'Krumah Lawson Daku




Piątek, 27 września 

Namiot Festiwalowy, przed PKiN
godz. 19:00

MISTRZOWIE I SZAMANI

- Koncert Mistrzów (Dżerba, Irlandia, wyspy Kanady, Nowa Zelandia, Sycylia) - zapraszani na festiwal mistrzowie to wirtuozi i wokaliści, pielęgnujący wyrafinowane techniki, których przetrwaniu zagraża postępująca globalizacja, bieda, polityka, przemysł czy moda na popkulturę. W tym roku wszyscy mistrzowie przyjadą z obszarów, w których zmiany dokonują się wolniej - wyspy zachowały indywidualną tożsamość i wyrazistą kulturę, którą traktują jak podstawę swojej cywilizacji.
   Prowadzący warsztaty spotkają się na scenie podczas wyjątkowego Koncertu Mistrzów. To co roku najbardziej elektryzujący moment festiwalu – taki wspólny występ artystów z różnych krajów i kultur może odbyć się tylko raz. Unikatowy skład i nieskrępowane improwizacje prowadzą na skrzyżowanie kultur, zawsze zadziwiając i zachwycając publiczność. Występ mistrzów to kulminacja festiwalowej atmosfery, radosna międzykontynentalna wymiana talentów i poszukiwanie porozumienia w różnorodności.

W tym roku Mistrzowie prowadzą następujące klasy warsztatowe:
Klasa fletu pasterskiego - Camrelo Salemi (Sycylia)
Klasa śpiewu inuickiego - Chalortte Qamaniq i Kathleen Merritt (Kanada)
Klasa śpiewu arabskiego - Sofien Zaïdi (Dżerba)
Klasa gry na bendirze - Sofien Zaïdi (Dżerba)
Klasa gry na bodhránie - John Joe Kelly (Irlandia)
Klasa maoryskiego tańca haka - Kemara Kennedy i Lawrence Kershaw (Nowa Zelandia)

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Chalortte Qamaniq i Kathleen Merritt (Kanada)  9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, John Joe Kelly (Irlandia)  9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Sofien Zaïdi (Dżerba)

         

- LINDIGO (Reunion) - grupa czerpie z tradycji maloya, ale łączy dawny rytm Reunionu z polifonicznym śpiewem Madagaskaru, a całość doprawia afrykańskimi brzmieniami i brazylijską sambą i funky. Zespół stworzony w 1999 r. przez charyzmatycznego Oliviera Arastę oraz ośmiu towarzyszących mu muzyków i wokalistów, jest jednym z najmodniejszych na Reunionie. Młodzi artyści tworzą nowoczesną mieszankę dla nowej publiczności. Wykonując radosną wersję maloya, skupiają się na dobrej i dynamicznej zabawie. Ich utwory słychać w radiu, wyspiarskich barach i klubach.
   Podczas koncertu Lindigo przestrzeń wypełnia się wibrującymi głosami ośmiorga wokalistów tańczących i grających na instrumentach - wprowadzają słuchaczy w rodzaj transu. Ich styl jest perfekcyjnym połączeniem polifonii wokalnej i wręcz wirującej plątaniny rytmów, którą tworzą między innymi pikèr (bambusy idiofon), roulèr (cylindryczny bęben) i kayamb (grzechotka). Ubrani w lamba, tradycyjne przepaski z Madagaskaru, śpiewają po malgasku, by oddać atmosferę Wielkiej Wyspy, ziemi swoich przodków. To muzyka tworzona przez młodych artystów z myślą o młodych mieszkańcach Reunionu. Lindigo proponuje radosną wersję maloya, bez przesadnego oglądania się w przeszłość i poruszania trudnych tematów. Jak mówią: "Jeśli wiesz skąd pochodzisz, wiesz dokąd zmierzasz".

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Moana & The Tribe (Nowa Zelandia), fot. Rebecca Swan
Moana & The Tribe (Nowa Zelandia),
fot. Rebecca Swan

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Carmelo Salemi (Sycylia)
Carmelo Salemi (Sycylia)



9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Lindigo (Reunion)
Lindigo (Reunion)




Sobota, 28 września 

Namiot Festiwalowy, przed PKiN
godz. 19:00

KRÓLOWE RYTMU

- CALYPSO ROSE (Trynidad i Tobago) - prawdziwa diva i ambasadorka par excellence muzyki Karaibów. Od 60 lat występuje na scenie, napisała 800 piosenek i nagrała ponad 20 płyt. Koncertowała na całym świecie. Jest jedyną kobietą, którą uhonorowano podczas słynnego Karnawału Trynidadu i Tobago w 1978 roku tytułem "Monarchy Calypso", jednego z największych zaszczytów na wyspach.
   Calypso Rose, dziś już siedemdziesięciotrzyletnia wokalistka, dzięki swojej energii, nietuzinkowej osobowości i uwielbieniu jakim darzą ją tłumy, porównywana jest do Arethy Franklin, Cesarii Evory, czy Celii Cruz. Sama zresztą występowała wspólnie z innymi wielkimi gwiazdami, między innymi z Michaelem Jacksonem, Bobem Marleyem, Miriam Makeba, Tito Puente, czy Robertą Flack.
   Żywa legenda calypso i soca, urodziła się 27 kwietnia 1940 roku na maleńkiej wyspie Tobago w Republice Trynidadu i Tobago, jako McArtha Lewis. Zaczęła koncertować gdy miała 15 lat, aby powoli, lecz na zawsze, zdobyć szacunek na zdominowanej przez mężczyzn muzycznej scenie calypso. Dziś mieszka w Nowym Jorku, ale co roku powraca na swoją wyspę, by jak powiada "wrócić do siebie". Wciąż bardzo aktywna, regularnie koncertuje na całym świecie.
   W swoim szerokim repertuarze ma utwory z pogranicza bluesa, gospel, reggae, soulu i, rzecz jasna calypso – stylu muzycznego wywodzącego się z Karaibów, złożonego z radosnych melodii i żywego rytmu wygrywanego na blaszanych bębnach. Piosenkarzy tego gatunku ceniono zawsze za cięty dowcip. Wielu z nich posiadło zadziwiającą umiejętność wymyślania na poczekaniu rymowanych tekstów, często pełnych pikanterii i trafnie naświetlających obrany temat. Takich żartów i zabawy na pewno nie zabraknie na jej koncercie, bo jak sama podkreśla na scenie nie może ustać w miejscu: "Całą tę energię jaką dają mi ludzie, od razu im oddaję".

         

- MOANA & THE TRIBE (Nowa Zelandia) - założona w 2002 roku grupa tworzy własną mieszankę stylów tradycyjnych i współczesnych z Nowej Zelandii. Przesuwa granice muzyki maoryskiej, łącząc taonga puoro, haka, kantyki z soulem, reggae i muzyką klasyczną. Szybko ugruntowali swoją pozycję odnosząc największe sukcesy na Aotearoa (maoryska nazwa Nowej Zelandii), a ich utwory pojawiają się na europejskich listach przebojów.
   Liderką zespołu jest Moana Maniapoto - jeden z najważniejszych i najznamienitszych głosów maoryskich, a zarazem autorka poruszających i nierzadko zaangażowanych politycznie tekstów. W 2004 r., dzięki swojemu utworowi "Moko", stała się pierwszą nie-Amerykanką, która wygrała jeden z największych amerykańskich konkursów pisania piosenek. W rodzimej Nowej Zelandii Moana może poszczycić się zdobyciem wielu prestiżowych nagród w uznaniu dla jej wybitnego przewodnictwa i zasług dla rozwoju nowych kierunków w sztuce maoryskiej, w tym Nowozelandzkiego Krzyża Zasługi.
   Na scenie wraz z Moaną występują półnadzy tancerze maoryskiego tańca, znanego dobrze fanom rugby, gdyż nowozelandzcy gracze wykonują go zawsze przed meczem. Haka to taniec wojenny, który pierwotnie miał wystraszyć przeciwnika. Podczas tańca używa się niemal każdej części ciała, a mimika twarzy musi być niezwykle ekspresyjna. Dbając o najdrobniejszy szczegół wzbogacają swój występ bogatą prezentacją multimedialną, która pomaga przybliżyć kulturę tubylczych ludów Nowej Zelandii.

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Calypso Rose (Trynidad i Tobago), fot. JC Gallard
Calypso Rose (Trynidad i Tobago),
fot. JC Gallard

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Moana & The Tribe (Nowa Zelandia), fot. Rebecca Swan
Moana & The Tribe (Nowa Zelandia),
fot. Rebecca Swan




Niedziela, 29 września 

Namiot Festiwalowy, przed PKiN
godz. 19:00

GŁOS CZARNYCH KARAIBÓW

- AURELIO MARTINEZ I THE GARIFUNA COLLECTIVE (Belize, Honduras) - przedstawiciele grupy etnicznej garifuna zamieszkującej terytorium Belize, Nikaragui, Gwatemali i Hondurasu. W XVII wieku afrykańscy niewolnicy, którzy uciekli od pracy na plantacjach, rozbili się u wybrzeży wyspy Saint Vincent na Morzu Karaibskim. Tam wspólnie z lokalną ludnością zakładali rodziny i stawiali opór kolonizacji. Nazywano ich Czarnymi Karaibami. Podbici przez Brytyjczyków, zostali przesiedleni do Ameryki Środkowej. Do ich potomków należy Aurelio Martinez - znakomity perkusista, kompozytor i wokalista, lider zespołu The Garifuna Collective.
   Martinez urodził się na wybrzeżu Hondurasu, jako jedno z dziewięciorga dzieci. W jego rodzinnej wiosce wciąż nie ma elektryczności. Jego pierwszą zabawką była samodzielnie zrobiona gitara, już jako chłopiec występował podczas rytuałów i ceremonii. Jest synem trubadura i śpiewaczki, ale nikt nie uczył go muzyki. "Odziedziczyłem ją po przodkach, płynie w mojej krwi" - mówi artysta, którego misją jest pielęgnowanie tradycji muzycznych i tanecznych Garifunów. Wcześnie doświadczył dyskryminacji - w szkole nie wolno było mu używać języka garifuna (w Hondurasie urzędowym językiem jest hiszpański) ani jeść posiłków z honduraskimi dziećmi. Po świetnym debiucie płytowym "Garifuna Soul" w 2004 r. Martinez stał się cenionym, a wkrótce także najsłynniejszym reprezentantem kultury Garifunów, których muzyka łączy motywy Zachodniej Afryki, Ameryki Środkowej i Karaibów. W 2011 r. ukazała się jego druga solowa płyta "Laru Beya".
   Przez osiem lat zajmował się polityką - był pierwszym czarnoskórym parlamentarzystą w Hondurasie, ale rozczarowany dyskryminacją i korupcją wrócił do muzyki. W utworach porusza kwestie społeczne, śpiewa m.in. o HIV i AIDS, które dotykają ubogą społeczność regionu. Martinez założył fundację Sol Garifuna wspierającą edukację kulturalną Garifunów i dbającą o zachowanie ich języka.
   The Garifuna Collective został powołany w Belize przez Andy’ego Palacio, który zgromadził muzyków z różnych pokoleń i krajów, celebrujących wspólne korzenie etniczne. Podstawowy skład zespołu tworzą najlepsi artyści niezwykle płodnej sceny muzycznej Garifuna. Sami przedstawiają się jednak jako ambasadorowie kultury i podkreślają, że skład ich grupy nigdy nie jest stały. Słuchając ich można poczuć ducha wspólnoty z całą rozśpiewaną wsią, wszyscy są częścią piosenki, nie ma jednego wykonawcy czy gwiazdy. Każdy chętny może się przyłączyć w każdej chwili. Ta sama atmosfera cechuje też ich bardzo energetyczne występy. Artyści wyznają zasadę współudziału publiczności i zachęcają do wspólnego śpiewu i tańca. Ich wyjątkowo rytmiczna muzyka, oparta na bębnach i grzechotkach (sisera), dzięki gitarze zachowuje szczególną melodyjność i jest w stanie poderwać do tańca każdego.

9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR, Aurelio Martinez & The Garifuna Collective (Belize, Honduras), fot. Peter Rakossy
Aurelio Martinez & The Garifuna Collective (Belize, Honduras)
fot. Peter Rakossy




9. WARSZAWSKI FESTIWAL SKRZYŻOWANIE KULTUR (25-29 września, Warszawa)





wyspa: BELIZE I HONDURAS

Belize było jedyną kolonią brytyjską w Ameryce Środkowej. Słynie z eksportu mahoniu, palisandru i soku pigwicy niezbędnego do produkcji gum do żucia. Honduras stanowił jedną z kolebek kultury Majów, obecnie zamieszkują go głównie Metysi.

styl: GARIFUNA - muzyka, taniec i język grupy etnicznej zamieszkującej Amerykę Środkową i liczącej 600 tys. osób. Garifunowie to potomkowie Karaibów, Indian i afrykańskich niewolników, wywodzą się od rozbitków, którzy osiedlili się na wyspie Saint Vincent w XVII w. Mówią językiem garifuna, w którym innych słów używają kobiety, a innych mężczyźni. Ich muzyka jest taneczna, ekspresyjna, towarzyszy ceremoniom i świętom. Język i kultura garifuna znajdują się na liście Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.

artysta: AURELIO MARTINEZ I THE GARIFUNA COLLECTIVE (niedziela, 29 września)

wyspa: DŻERBA

Największa wyspa Afryki Północnej, położona na Morzu Śródziemnym, zamieszkana przez 100 tys. osób. Utożsamia się ją z mityczną Wyspą Lotofagów opisaną w "Odysei" przez Homera. Opanowana kolejno przez Arabów, Sycylijczyków, Hiszpanów, włączona do imperium otomańskiego, później kolonia francuska. Od 1956 r. należy do Tunezji. Jest jednym z ostatnich miejsc na świecie, gdzie mówi się językiem berberyjskim. Lokalna kultura łączy wpływy arabskie i żydowskie.

instrument: BENDIR - bęben obręczowy, budowany ze sznurków jelitowych, najczęściej używany przez muzyków marokańskich. Ma głębokie brzmienie, gra się na nim palcami lub całą dłonią. Rytmowi towarzyszy śpiew arabski, oparty na skalach zawierających mikrotony, z dużą ilością wyszukanych figur melodycznych.

artysta: SOFIEN ZAÏDI, prowadzi warsztaty w klasach śpiewu arabskiego i gry na bendirze (piatek, 27 września)

wyspa: IRLANDIA

Najeżdżana przez Celtów, Normanów i Anglików, stworzyła silną kulturę, promieniującą na inne kraje kontynentu. Jest podzielona na Republikę Irlandii oraz Irlandię Północną, wchodzącą w skład Wielkiej Brytanii.

instrument: BODHRÁN - bęben obręczowy, popularny w muzyce celtyckiej. Dźwięk wydobywa się przez uderzanie dwustronną pałeczką nazywaną cipín lub tipper. Tradycyjnie budowany z drewnianego korpusu i membrany z koziej skóry. Jego średnica wynosi nawet 65 cm.

artysta: JOHN JOE KELLY, prowadzi warsztaty w klasie gry na bodhránie (piatek, 27 września)





wyspa: KANADA

Państwo otoczone wodami Pacyfiku, Atlantyku i Oceanu Arktycznego, posiada liczne wyspy. Początkowo zamieszkiwane przez Indian i Inuitów, w XV wieku osiedlać zaczęli się tam Francuzi i Brytyjczycy. Dziś społeczeństwo składa się z aż 34 grup etnicznych. Tę różnorodność oddaje rozwinięta scena muzyki folkowej. Kanada ma najwyższy na świecie wskaźnik imigracji.

styl: KATAJJAQ - szczególny typ śpiewu gardłowego, wykształcony przez Inuitów. Prezentuje się go w parach. Śpiewający trzymają się za ramiona i balansują ciałem. Głoski, sylaby i wyrazy układają się w impresję oddającą dźwięki natury: płacz, odgłosy zwierząt i życia codziennego. Śpiew ten wymaga opanowania techniki oddychania permanentnego.

artystki: CHARLOTTE QAMANIQ I KATHLEEN MERRITT, prowadzą warsztaty w klasie śpiewu inuickiego (piatek, 27 września)

wyspa: NOWA ZELANDIA

Jedno z najodleglejszych i najpóźniej odkrytych miejsc na Ziemi. Wyspy, pierwotnie zamieszkałe przez Polinezyjczyków, stały się w połowie XIX wieku kolonią brytyjską. To pierwszy kraj na świecie, który przyznał kobietom prawo głosowania. Aż 67 proc. z 4,5 miliona mieszkańców ma korzenie europejskie, około 14 proc. stanowią Maorysi.

styl: HAKA - tradycyjny okrzyk bojowy, a także taniec ludów maoryskich. To taniec figuratywny, wykonywany w grupie, połączenie żywiołowych ruchów i rytmu wystukiwanego bosymi stopami. Tancerze akompaniują sobie głośnymi okrzykami. Zyskał rozgłos dzięki nowozelandzkiej drużynie rugby, która wykonuje go przed meczami. Stanowi także manifest - wyraz politycznego protestu, głos broniący praw Maorysów i ważny element nowozelandzkiej tożsamości.

artyści: MOANA & THE TRIBE (sobota, 28 września)
KEMARA KENNEDY & LAURENCE KERSHAW, prowadzą warsztaty w klasie maoryskiego tańca haka (piatek, 27 września)

wyspa: REUNION

Wyspa na Oceanie Indyjskim, położona na wschód od Madagaskaru. Jest departamentem zamorskim Francji, należy do strefy Euro. W XVI wieku odkryli ją portugalscy żeglarze, w XVII wieku została zajęta przez Francuzów. Do otwarcia Kanału Sueskiego była ważnym przystankiem na trasie handlowej ze Wschodem. Etnicznie zróżnicowana populacja liczy 800 tys. osób. W przeszłości wyspę zamieszkiwali m.in.: Afrykańczycy, Hindusi, Chińczycy i Malajowie.

styl: MALOYA - gatunek muzyczny i styl tańca, wywodzący się z tańców afrykańskich niewolników osiedlonych na Reunionie w XVIII wieku. Powolny, refleksyjny, nazywany oceanicznym bluesem, śpiewany zwykle w języku kreolskim. Istnieje wiele jego odmian, które charakteryzują się wyraźnym rytmem oraz użyciem lokalnych instrumentów, m.in. bębnów i grzechotek. Gatunek zakazany na wyspie do lat 60. XX wieku, jako wyraz dążeń wolnościowych społeczności kreolskiej. Od 2009 r. znajduje się na liście Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.

artyści: DANYEL WARO, (czwartek, 26 września)
LINDIGO, (piątek, 27 września)





wyspa: SARDYNIA

Słynie z bogatego dziedzictwa kulturowego, karczochów, serów, oliwek. Najrzadziej zaludniony zakątek Włoch, za to z najwyższym wskaźnikiem spożycia piwa w kraju.

styl: CANTU A TENORE - licząca trzy tysiące lat forma śpiewu polifonicznego, wywodzi się z tradycji pasterskiej. Teksty były przekazywane z ojca na syna, opowiadały o miłości, religii, codzienności. Śpiewacy występują w kole, trzymają się za ręce lub tańczą, wyrażając jedność i siłę wspólnoty.

artyści: TENORES DI BITTI MIALINU PIRA (czwartek, 26 września)

wyspa: SYCYLIA

Największa włoska wyspa, jej unikatowa kultura powstała z połączenia wpływów greckich, rzymskich, arabskich, bizantyjskich i normańskich. Dziś wyspę zamieszkują m.in. Lankijczycy, Tunezyjczycy, Albańczycy.

instrument: FRISCALETTU - flet o wąskim zakończeniu, wyrabiany ze specjalnego gatunku trzciny wywodzącej się z Azji, tradycyjnie używany przez sycylijskich pasterzy. To jeden z najsłynniejszych lokalnych instrumentów, stanowi podstawę muzyki ludowej Sycylii.

artyści: CARMELO SALEMI, prowadzi warsztaty w klasie fletu pasterskiego (piatek, 27 września)

wyspa: TRYNIDAD I TOBAGO

Wyspy Ameryki Środkowej odkryte przez Krzysztofa Kolumba, dawniej centrum produkcji cukru, dziś bogate w ropę, gaz i drzewa migdałowe.

styl: CALYPSO - Muzyka wywodząca się z rytuałów karnawałowych niewolników afrykańskich, osiedlonych na Trynidadzie i Tobago, pracujących na plantacjach trzciny cukrowej. Początkowo wykonywana przez uczestników karnawałowych maskarad i ulicznych orkiestr. Współcześnie, specjalne karnawałowe namioty calypso pękają w szwach – wypełniają je miłośnicy tańca i śpiewu. Muzyka cieszy się popularnością także na Barbadosie, wyspach Saint Vincent, Antigua i Wyspach Dziewiczych. W latach 30. moda na ten gatunek rozkwitła w USA, a w latach 60. zyskał on światową popularność.

artystka: CALYPSO ROSE (sobota, 28 września)